niedziela, 5 października 2025

Kamil Janicki "Cywilizacja Słowian. Prawdziwa historia największego ludu Europy"

Niezwykle ciekawa książka - zdecydowanie popularnonaukowa (zaznaczam, w razie gdyby ktoś spodziewał się Wielkiej Lechii, albo podobnych opowieści wyssanych z palca). Co ciekawe, autor w wielu miejscach podkreśla, że słowiańszczyzna nie potrzebuje tego typu fałszywych mitów i bzdurnych dopowiedzeń. Pomimo braku kultury pisanej we wczesnym okresie rozwoju, istnieją liczne przesłanki pozwalające sądzić, że słowiańszczyzna stanowiła atrakcyjny dla swoich mieszkańców obszar do życia, a model jej rozwoju - oczywiście skrajnie różny niż ten, jaki znamy z późnego antyku, czy nawet obszaru germańskiego - był zapewne w pewnych aspektach bezpieczniejszy i bardziej demokratyczny dla swoich mieszkańców. Autor jednocześnie rozwala mit o łagodności Słowian - podkreśla, jak ważnym źródłem pieniądza kruszcowego w rozwoju słowiańszczyzny był najpewniej handel niewolnikami, co oznacza, że tradycje przemocy mamy nie gorsze niż Amerykanie!

Kapitalny jest rozdział poświęcony pseudobadaniom naukowym i narastaniu mitów powszechnie podzielanych następnie przez całe pokolenia badaczy oraz powielanych do dzisiaj w podręcznikach historii. Choćby dla tego rozdziału warto sięgnąć po tę książkę! 

Janicki stworzył opracowanie, które łączy pasję do historii z rzetelnym podejściem naukowym. Książka wciąga od pierwszej strony, a autor nie ogranicza się do przedstawienia suchej chronologii wydarzeń. Analizuje różnorodne aspekty życia Słowian – od osadnictwa i budownictwa, przez organizację społeczną, aż po religię i obrzędy pogrzebowe. Stawia pytania o pochodzenie Słowian, ich codzienne życie oraz sposób postrzegania świata, co pozwala lepiej zrozumieć ich mentalność i kulturę.

Język jest przystępny, bez akademickiego żargonu, narracja jest płynna, lektura jest wielką przyjemnością, tym bardziej, że autor nie boi się polemizować z utrwalonymi mitami i stereotypami dotyczącymi Słowian, prezentując nowe interpretacje i odkrycia archeologiczne.