środa, 7 maja 2025

Kate Raworth "Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku" (tłum. Aleksandra Paszkowska)

Książka, która wykracza poza tradycyjne ramy ekonomii. Zamiast koncentrować się na wzroście gospodarczym jako jedynym wskaźniku sukcesu, Raworth proponuje nową perspektywę, w której celem jest zapewnienie dobrobytu wszystkim ludziom, jednocześnie szanując granice ekologiczne naszej planety. Jej koncepcja, znana jako „ekonomia obwarzanka”, oferuje świeże podejście do wyzwań współczesnego świata.

Raworth proponuje przyjęcie nowej perspektywy ekonomicznej, w której tradycyjne podejście (skupione na nieustannym wzroście PKB jako mierniku sukcesu) zostanie zastąpione modelem, w którym celem jest zapewnienie wszystkim ludziom dostępu do podstawowych potrzeb, takich jak edukacja, opieka zdrowotna czy godne warunki życia, przy jednoczesnym utrzymaniu granic ekologicznych naszej planety. Obrazowo przedstawia to za pomocą modelu obwarzanka: wewnętrzny krąg symbolizuje minimalne potrzeby ludzkie, a zewnętrzny granice ekologiczne. Przestrzeń pomiędzy nimi to obszar, w którym ludzkość może prosperować w sposób zrównoważony.

Model obwarzanka nie jest jedynie teoretycznym konceptem. Został on wdrożony w różnych miastach na całym świecie. Na przykład w Amsterdamie wprowadzono polityki miejskie oparte na tym modelu, takie jak prawdziwe ceny czy promowanie gospodarki cyrkularnej. Podobne inicjatywy mają miejsce w innych miastach, takich jak Barcelona czy Mexico City, które dążą do stworzenia bardziej zrównoważonych i sprawiedliwych społeczności.

Chociaż model obwarzanka oferuje nową perspektywę, nie jest wolny od krytyki. Niektórzy eksperci uważają, że jest zbyt ogólny i trudny do zastosowania w praktyce. Inni wskazują na potrzebę bardziej szczegółowych analiz i narzędzi, które umożliwią skuteczne wdrożenie tego modelu w różnych kontekstach. Tak czy owak, „Ekonomia obwarzanka” zmusza do refleksji nad obecnym modelem gospodarczym i proponuje alternatywę, która stawia na pierwszym miejscu dobro ludzi i planety. Jej wpływ na współczesną myśl ekonomiczną jest niezaprzeczalny.