niedziela, 8 grudnia 2019

Paweł Reszka "Czarni"

 

Swoisty podtytuł "Pycha. Chciwość. Nieczystość. Zdrada. Nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu. Gniew. Lenistwo" zdają się w pełni sugerować, jaki jest wydźwięk tej książki i poglądy autora. Ale lektura okazuje się dużym zaskoczeniem - Reszka nie upiększa rzeczywistości, nie rozgrzesza nikogo z owych siedmiu grzechów głównych, nie sympatyzuje wcale z Kościołem i klerem, ale stara się dojrzeć tę drugą, mniej znana twarz polskiego kapłaństwa. 

Złudzenia jakimi karmieni są młodzi ludzie, każą im nierzadko wybierać drogę powołania, która okazuje się - dosłownie - drogą donikąd. Osamotnienie, dobrowolne wyrzeczenie się rodziny, a w dużej mierze także znajomych i normalnych kontaktów społecznych, dożywotnia wachta w dziwnym miejscu, które wyznacza w równej mierze piedestał co niechęć a nawet pogarda społeczna, brak ciepła, brak poczucia satysfakcji i kompletnie żałosna starość. Do tego namiastki, które mają powyższe wyrzeczenia wynagrodzić, wśród nich przygodne lub trwałe, ale skrywane kontakty z kobietami, potajemne rodzicielstwo, a w przypadku tych najbardziej zaradnych, cynicznych i pozbawionych skrupułów - pieniądze, auta i wypasione plebanie.

Reszka stara się przedstawić różne strony tego przedziwnego stanu, łączącego sposób na życie, pracę zawodową, powołanie, wiarę i zwyczajny koniunkturalizm instytucjonalny. Autor sam kilkakrotnie wcielił się w postać księdza, żeby odczuć na własnej skórze jak silnie sutanna i koloratka izolują społecznie, na jakie wyobcowanie skazują, jak często pozwalają cieszyć złudnym szacunkiem, a kiedy stają się czynnikiem jawnie okazywanej niechęci.

Poruszająca książka, która stawia pod znakiem zapytania polskokatolickie ideały już nie tylko z perspektywy ogółu wiernych, ale także samych funkcjonariuszy tego anachronicznego systemu.